Verhaaltjes voor volwassenen...

Onze ouders en grootouders hebben ons vroeger als kind allemaal wel verhaaltjes verteld. Soms sprookjes die al generaties lang meegaan en overleven, soms verhaaltjes over hun eigen leven ("in onzen tijd..."), verhaaltjes over dingen die ze zelf hebben meegemaakt, en sommigen waren misschien wel zodanig creatief om zelf verhaaltjes te bedenken.

En ik durf er voor wedden dat we dat allemaal heerlijk vonden. Op de schoot bij grootvader aan het haardvuur...
Of als we wat ouder worden, elkaar bang maken met spookverhalen.
Als we nog ouder worden, blijven we het ook doen. Opscheppen over het weekend en al die spannende dingen die we hebben meegemaakt. Of een zeer gedetailleerde beschrijving van die wereldgoal die je maakte tijdens je laatste voetbalwedstrijd.

Eigenlijk vertellen we allemaal permanent verhaaltjes aan elkaar, en grotendeels zonder het zelf te weten. En wanneer we die onderbewuste gave dan plots bewust gaan benoemen, krijgen er velen een krop in de keel.


In het blogje van 12 juli 2011 "De wijsheid van de volksmond" (http://inspiflectie.blogspot.com/2011/07/de-wijsheid-van-de-volksmond.html) heb ik al eens eerder aangegeven dat verhaaltjes ons kunnen helpen om een soort van collectief geheugen op te bouwen.
Dit is zelfs ook toepasbaar binnen het bedrijfsleven. Met elkaar heel bewust ervaringen delen en uitwisselen zorgt ervoor dat opgebouwde en vergaarde kennis levendig blijft, zelfs al is de originele "kennisbezitter" al lang niet meer in het bedrijf aanwezig (net zoals jij nu de verhaaltjes van grootvader vertelt aan je eigen (klein)kinderen).

En vanaf die beweging in gang wordt gezet, springen er ineens talloze adviseurs en consultants op het onderwerp. Met adviezen, tips en regels waar een goed verhaal aan moet voldoen, en hoe je met zulke verhalen inspiratie en bezieling kunt brengen binnen alle geledingen van je troepen.

Persoonlijk ben ik daar niet zo voor. Verhaaltjes vertellen zit nu eenmaal in onze dagelijkse natuur. En net zoals atletiek ook wel eens de sport van de armen wordt genoemd (iedereen kan lopen, en je hebt er quasi niets anders voor nodig), zo zouden we verhaaltjes ook wel eens als een zeer toegankelijke vorm van 'overdracht' kunnen aanzien. Niet iedereen kan muziek spelen, niet iedereen heeft een camera om filmpjes mee te maken, maar iedereen heeft wel verhalen die hij/zij kan vertellen, en iedereen kan wel op een of andere manier communiceren.

En OK, om literaire hoogstandjes af te werken zul je misschien wel best op een aantal dingen letten en wat regeltjes of 'best-practices' volgen. Maar is dat nodig? Moet iedereen streven naar literaire hoogstandjes? En waarom zou het allemaal van de eerste keer goed moeten zijn?
En zeker wanneer die regeltjes en aanbevelingen een hinderpaal of excuus worden om het dan toch maar niet te doen.

Als je dan toch een regel wil volgen, dan lijkt mij de aanbeveling van Jean-Luc Godard nog het meest geschikt:

Een goed verhaal heeft een begin, een midden en een eind...maar daarom niet noodzakelijk in die volgorde.

Waarmee vooral het "doen" centraal wordt gesteld. En het doen is zo belangrijk omwille van de vele voordelen die verhaaltjes je bieden:

• Zelf een verhaal vertellen, dwingt je om zelf na te denken over wat je gaat zeggen. Zo helpt het om je gedachten te structureren en meer inzicht te krijgen in waar je nu eigenlijk mee bezig bent. Vertel maar eens aan een ander waar je nu precies allemaal mee bezig bent, en plots zullen er weer een paar puzzelstukjes op z'n plaats vallen.
  Het is tenslotte ook de leraar die telkens het meeste leert van de les, want hij/zij moet in staat zijn om het te kunnen overbrengen.
  
• Een verhaaltje vertellen kan je een fantastisch gevoel geven. Want plotseling zitten er mensen rond je die je niet zomaar horen praten, maar een publiek dat echt luistert en aanvoelt wat jij ze wil doen voelen, en ziet wat jij voor ogen hebt.
  Hier zit dan ook een uitdaging voor jezelf in, want eenmaal je weet wat werkt, zal de neiging heel groot zijn om hetzelfde 'trucje' te blijven toepassen. CHALLENGE YOURSELF! en zorg dat je zelf ook groeit door te experimenten en telkens weer iets anders te proberen.
  
• Een verhaaltje geeft een prachtige en laagdrempelige aanleiding naar discussie. Want misschien heeft iemand wel net hetzelfde meegemaakt, of juist compleet het tegenovergestelde. Of misschien brengt er wel iemand een verhaaltje over iets waar jij zelf nog helemaal niets van weet, of vertelt er iemand een verhaaltje over een onderwerp waar je van dacht dat je er al alles over wist, al brengt die persoon het weer net met zijn eigen - andere - invalshoek.
  Bovendien gaat het bij die verhaaltjes helemaal niet over "de" waarheid. Het is tenslotte "maar" een verhaaltje, dus kun je er gemakkelijk over discussiëren.

En dat je niet "de" waarheid in pacht moet hebben om verhaaltjes te vertellen klopt ook.
Iedereen kan lijstjes opmaken, en in elk lijstje zitten massa's inspiratie voor verhaaltjes. Som bijvoorbeeld maar eens de tien dingen op waarvan jij heilig overtuigd bent dat ze juist zijn. Of die tien dingen waarvan je vindt dat je het ondertussen al wel geleerd zou mogen hebben (maar nog altijd in dezelfde valkuil trapt).
En als je op basis van zo'n lijstje dan eens eventjes op zoek gaat naar wat daar precies achter schuil gaat, zul je dikwijls het antwoord krijgen: "och, maar dat is een lang verhaal..."

Dus iedereen kan delen wat hij/zij ontdekt heeft, iedereen kan meegeven wat je denkt dat waar is, of waar je helemaal niet uit wijs geraakt. En telkens zal zo'n verhaaltje je helpen om je eigen gedachten te structureren, en de discussie zal je tot nieuwe inzichten en inspiratie brengen.

Als je dus een nood voelt om je uiten, je gedachten op een rijtje te zetten, verhaaltjes te vertellen of een blog te schrijven, wees dan overtuigd dat:

1. jij kan het!
2. je het doorzettingsvermogen hebt om ermee door te gaan - want elk verhaaltje zal beter worden
3. je het steeds persoonlijk maakt - enkel jij kunt je eigen verhalen vertellen, net zoals ik enkel de mijne kan brengen

.